การพัฒนาต้นแบบไมซ์เพื่อชุมชนด้วยโซ่คุณค่าการจัดประชุม การท่องเที่ยวเพื่อเป็นรางวัล และการเดินทางบนฐานจิตบริการแบบไทย

Abstract

This study aims to 1) analyze the components of Roles and Value Co-creation Process of M-I-T Value Chain Stakeholders for Communities in MICE CITY of Thailand 2) analyze the success factors of M-I-T (Meeting-Incentive-Travel) for community value chain in the MICE CITY of Thailand and 3) suggest a model of M-I-T (Meeting-Incentive-Travel) value chain in MICE CITY for sustainable community-based tourism management. This study used a qualitative approach in ethnography style, used grounded theory process and collect data form 50 stakeholders who related with M-I-T for community of Busai Community and Noen Maprang community cooperative network with multiple realities method. The researcher examined data by methodological triangulation and analyzed by systematic coding process. The results of the study according to the objectives are as follows: (1) The M-I-T for community value chain consists of 6 stakeholder groups: community members, government agencies, private sectors, academic sectors, tourists, and connector that play 8 roles in co-creating value. The 5 roles consist of conservation, M-I-T for community management, budget support for the tourism development, policies setting for development supporting, and co-creating experiences. Each stakeholder group has roles that are linked together in a chain for co-creating values for M-I-T for the community operations. The process of value co-creation started with groups of stakeholders co-create value through various roles. The roles consisted of nature conservation, preservation of local lifestyle and culture, M-I-T Management for Community, budget support, increasing knowledge, policy formulation, performance appraisal and creating experience. The 3 processes of co-creating value through interaction consist of upstream, middle stream and downstream that used 4 forms of Thai hospitality interaction. The 4 forms of Thai hospitality interaction were supporting, congeniality, constant, and local culture (2) The researcher also created key factors for the success of the M-I-T for community value chain by survey, literature review, and discussion with a group of 11 MICE experts (Delphi Technique). These 8 key factors were entire Package, leadership, beyond expectation, network, maintain standard, core root, carrying capacity, and preserve. (3) M-I-T (Meeting-Incentive-Travel) value chain model in MICE CITY for sustainable community tourism management consisted of 1. Components, roles, and processes for co-creating value in the M-I-T for community value chain by interacting with a Thai hospitality 2. Value co-created in social, economic, and environmental aspects 3. Factors for the success of the M-I-T for community value chain with a Thai hospitality. This model aims to enable successful and sustainable M-I-T for community operations.

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์องค์ประกอบ บทบาทและกระบวนการร่วมสร้างสรรค์คุณค่าของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียของโซ่คุณค่า M-I-T (Meeting-Incentive-Travel) เพื่อชุมชนใน MICE CITY ของประเทศไทย 2) เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยสู่ความสำเร็จของโซ่คุณค่าของการท่องเที่ยว M-I-T (Meeting-Incentive-Travel) เพื่อชุมชนใน MICE CITY ของประเทศไทย และ 3) เพื่อเสนอแนะรูปแบบห่วงโซ่คุณค่าการท่องเที่ยว M-I-T (Meeting-Incentive-Travel) ใน MICE CITY เพื่อการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืน ผู้วิจัยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพรูปแบบชาติพันธุ์วรรณา (ethnography) และกระบวนการสร้างทฤษฎีจากข้อมูล (Grounded Theory) โดยเก็บข้อมูลด้วยหลากหลายวิธีการและแหล่งข้อมูล โดยผู้วิจัยได้รวบรวมข้อมูลโดยการตรวจสอบสามเส้าด้านวิธีรวบรวมข้อมูล (กลุ่มเป้าหมายประกอบไปด้วย กลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการดำเนินงานด้าน M-I-T เพื่อชุมชน 50 ราย จากพื้นที่ศึกษา 2 แห่ง คือ ชุมชนบ้านบุไทร และเครือข่ายเชื่อมโยงคนรักเนินมะปราง และวิเคราะห์ด้วยกระบวนการ Systematic Coding มีผลการศึกษาตามวัตถุประสงค์กล่าว คือ (1) โซ่คุณค่า M-I-T ประกอบด้วย กลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลักจำแนกเป็น 6 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มชุมชน องค์กรภาครัฐ องค์กรภาคเอกชน องค์กรภาคการศึกษา กลุ่มนักท่องเที่ยว และกลุ่มเชื่อมโยง ที่มีบทบาทในการสร้างคุณค่าร่วมที่จะทำให้เกิดผลสำเร็จ รูปแบบได้แก่ 1. การร่วมอนุรักษ์ (การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ การอนุรักษ์วิถีชีวิตและวัฒนธรรมท้องถิ่น) 2. การร่วมบริหารจัดการ M-I-T เพื่อชุมชน 3. การสนับสนุนงบประมาณในการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว (สนับสนุนและจัดสรรงบประมาณงบประมาณในการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว และการร่วมเพิ่มพูนสมรรถนะของบุคลากรในชุมชน 4. การกำหนดนโยบายสนับสนุนการพัฒนา และ 5. บทบาทของการร่วมสร้างประสบการณ์ โดยกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียแต่ละกลุ่มต่างก็มีบทบาทที่เชื่อมโยงกันเป็นห่วงโซ่ เพื่อร่วมกันสร้างคุณค่าให้กับการดำเนินงานด้าน M-I-T เพื่อชุมชน โดยมีกระบวนการสร้างคุณค่าร่วมกันผ่านการมีปฏิสัมพันธ์ตลอด ต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ ด้วยจิตบริการแบบไทย 4 รูปแบบ ได้แก่ ช่วยเหลือเกื้อกูล ผูกมิตร ไว้เนื้อเชื่อใจ และใช้วิถีถิ่น (2) ปัจจัยสำคัญสู่ความสำเร็จของโซ่คุณค่าของ M-I-T เพื่อชุมชน จากการวิเคราะห์ข้อมูลจากมีส่วนได้ส่วนเสีย การทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง และการหารือร่วมกับกลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้าน MICE จำนวน 11 ท่าน ด้วยวิธีการ Delphi พบเกณฑ์ในการเป็นปัจจัยสำคัญสู่ความสำเร็จของโซ่คุณค่าของ M-I-T (Meeting-Incentive-Travel) 8 ปัจจัย ได้แก่ 1. แพคเกจท่องเที่ยวที่ครบวงจรและเข้าถึงได้ง่าย 2. ผู้นำที่มีความเป็นผู้นำสูง มีความเสียสละต่อชุมชนอย่างแท้จริง 3. การให้บริการเกินความคาดหวัง 4. ความเป็นเครือข่ายเชื่อมโยงในโซ่คุณค่าด้าน M-I-T เพื่อชุมชน 5. การรักษามาตรฐานด้านการให้บริการและมีการพัฒนาอยู่เสมอ 6. ทรัพยากรท่องเที่ยว M-I-T เพื่อชุมชนที่มีแก่นราก 7.การจำกัดขีดความสามารถในการรองรับนักท่องเที่ยว และ 8. การรักษาสภาพวัฒนธรรมดั้งเดิมให้คงอยู่อย่างเหมาะสมกับยุคสมัย (3) รูปแบบห่วงโซ่คุณค่าการท่องเที่ยว M-I-T (Meeting-Incentive-Travel) ใน MICE CITY เพื่อการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืน ที่ประกอบไปด้วย 1. องค์ประกอบ บทบาทหน้าที่ และกระกวนการร่วมสร้างคุณค่าในโซ่คุณค่า M-I-T เพื่อชุมชนด้วยการมีปฏิสัมพันธ์ด้วยจิตบริการแบบไทย 2. คุณค่าที่ถูกสร้างขึ้นด้านสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม 3. ปัจจัยแห่งความสำเร็จของโซ่คุณค่าของการท่องเที่ยว M-I- T เพื่อชุมชนด้วยจิตบริการแบบไทย โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เกิดการดำเนินงานด้าน M-I-T เพื่อชุมชนอย่างประสบความสำเร็จและยั่งยืน