แนวทางการสืบทอดธุรกิจครอบครัวธุรกิจค้าปลีกวัสดุก่อสร้าง: การวิจัยแบบพหุกรณีศึกษา ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย

Abstract

The objective of this research was to study the process of family business succession, study business succession planning and business heir development, study characteristics of family business culture and study the entrepreneur characteristics that can be inherited from the family business of the construction material retailer in Muang district, Sukhothai Province, using a Qualitative Research method of Semi-Structured interviews with those involved in five family businesses, purposive sampling was employed to identify 18 key informants. The data was analyzed by thematic analysis.

As a result, the process of family business succession of construction materials retailer does not have a pattern, but it was happened to the inadvertence of the previous management. It can explain through the family business succession process of 5 phases 1) Pre-Business by successor becomes acquainted with the business at a young age. 2) Education and development in successor want to learn. 3) Proving competence by working in other fields to accumulate experience. 4) Formal start in the business to ready to learn the job. 5) Declaration of succession stage. The key informants think that business succession planning is necessary to help reduce business problems and family relationship problems.

Moreover, the study result of the entrepreneur characteristic that can be inherited from the family presented that the successors of the family business must be willing and like to continue doing business, having sales skills, up-to-date, ready to learn, having to focus on customers and having communication skills and being able to solve problems.

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการในการสืบทอดธุรกิจครอบครัว ศึกษารูปแบบการวางแผนการสืบทอดธุรกิจและพัฒนาทายาท ศึกษาลักษณะวัฒนธรรมธุรกิจครอบครัว และศึกษาคุณลักษณะความเป็นผู้ประกอบการ เพื่อเป็นแนวทางในการสืบทอดธุรกิจครอบครัวของผู้ประกอบธุรกิจค้าปลีกวัสดุก่อสร้าง โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยวิธีการสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง กับผู้เกี่ยวข้องในการสืบทอดธุรกิจครอบครัวธุรกิจค้าปลีกวัสดุก่อสร้าง ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย จำนวน 5 ธุรกิจ และมีผู้ให้ข้อมูลหลักจำนวน 18 ราย จากนั้นทำการวิเคราะห์ผลการวิจัยโดยการวิเคราะห์แก่นสาระ (Thematic Analysis)

ผลการวิจัยพบว่า การสืบทอดธุรกิจครอบครัว ไม่มีรูปแบบที่ชัดเจน แต่เกิดขึ้นด้วยความไม่ตั้งใจของผู้บริหารรุ่นก่อน ซึ่งอธิบายผ่านกระบวนการการสืบทอดธุรกิจครอบครัว 5 ระยะ คือ 1) ก่อนเข้าสู่ธุรกิจ ด้วยการสร้างความคุ้นเคยกับธุรกิจตั้งแต่เยาว์วัย 2) การศึกษาและพัฒนา ในสาขาที่ตนถนัด 3) พิสูจน์ความสามารถ ด้วยการทำงานด้านอื่นๆ เพื่อสะสมประสบการณ์ 4) เริ่มต้นปฏิบัติงานและพร้อมเรียนรู้ธุรกิจ 5) การสืบทอดธุรกิจอย่างเต็มตัว ทั้งนี้ผู้ให้ข้อมูลเห็นว่า การวางแผนการสืบทอดธุรกิจ จำเป็นต้องมีการจัดการที่ชัดเจน เพื่อช่วยลดปัญหาในการดำเนินธุรกิจ และปัญหาด้านความสัมพันธ์ภายในครอบครัว ในด้านคุณลักษณะของทายาททางธุรกิจ จะต้องมีความชอบ และเต็มใจในการที่จะมาดำเนินธุรกิจต่อ และจะต้องมีทักษะในการขายสินค้า มีความทันสมัยพร้อมเรียนรู้ รวมถึงต้องให้ความสำคัญกับลูกค้า มีทักษะการสื่อสาร สามารถแก้ไขปัญหาได้