ปัจจัยที่มีผลต่อการใช้บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ของนักศึกษาอาชีวศึกษาจังหวัดแห่งหนึ่งในภาคเหนือตอนล่างของประเทศไทย

Abstract

This study is a cross-sectional survey designed to examine the prevalence of electronic cigarette (e-cigarette) use and the factors influencing such use among vocational education students in a specific lower northern province of Thailand. The sample size consisted of 839 individuals, selected through a multistage sampling process. Data were collected using self-administered questionnaires during the period from January to March 2023. Statistical analysis was conducted using by frequency, percentages, mean, standard deviation, minimum, maximum, Chi-square test, and multiple logistic regression analysis (enter method).

The study found that the majority of the sample were male (65.2%) and under the age of 20 (90.0%). Additionally, a significant proportion were vocational education students (56.1%). Regarding e-cigarette use, 10.7% of participants reported occasional use, 77.8% reported frequent use, and 22.2% reported regular use. Furthermore, the study identified five statistically significant factors associated with e-cigarette use among vocational education students at a significance level of 0.05. These factors included exposure to e-cigarette advertisements online (ORAdj = 54.608, 95% CI: 20.508-145.411, p-value = 0.001), influence from peers (ORAdj = 32.706, 95% CI: 11.324-94.459, p-value = 0.001), observation of e-cigarette use in public places (ORAdj = 4.090, 95% CI: 2.044-8.185, p-value = 0.001), gender (ORAdj = 3.956, 95% CI: 1.496-10.459, p-value = 0.006), and perception of health risks associated with e-cigarette use (ORAdj = 2.922, 95% CI: 1.442-5.920, p-value = 0.003). Together, these five variables explained 51.0% of the variance in e-cigarette use behavior among vocational education students in the province (Pseudo R² = 0.510).

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจภาคตัดขวาง เพื่อศึกษาความชุกของการใช้บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ และศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการใช้บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ของนักศึกษาอาชีวศึกษา จังหวัดแห่งหนึ่งในภาคเหนือตอนล่างของประเทศไทย จำนวน 839 คน เลือกตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถามประเภทให้กลุ่มตัวอย่างตอบคำถามด้วยตนเอง และดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนมกราคมถึงมีนาคม พ.ศ. 2566 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าต่ำสุด ค่าสูงสุด สถิติไคสแควร์และการวิเคราะห์การถดถอยพหุโลจิสติกส์ ด้วยวิธีการนำตัวแปรอิสระเข้าสมการพร้อมกัน

ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ เป็นเพศชาย ร้อยละ 65.2 มีอายุน้อยกว่า 20 ปี ร้อยละ 90.0 เป็นนักศึกษา ปวช. ร้อยละ 56.1 มีอัตราการใช้บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ ร้อยละ 10.7 ซึ่งส่วนใหญ่ใช้บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ครั้งคราว ร้อยละ 77.8 และใช้บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์เป็นประจำ ร้อยละ 22.2 และปัจจัยที่มีผลต่อการใช้บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ของนักศึกษาอาชีวศึกษาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 มีจำนวน 5 ตัวแปร ประกอบด้วย การพบเห็นโฆษณาบุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ในอินเตอร์เน็ต (ORAdj=54.608, 95% CI:20.508-145.411, p-value=0.001) การได้รับอิทธิพลจากเพื่อน (ORAdj=32.706, 95% CI:11.324-94.459, p-value=0.001) การพบเห็นการใช้บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ในที่สาธารณะ (ORAdj=4.090, 95% CI:2.044-8.185, p-value=0.001) เพศ (ORAdj=3.956, 95% CI:1.496-10.459, p-value=0.006) และการรับรู้โอกาสเสี่ยงของการเกิดโรคจากการใช้บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ (ORAdj=2.922, 95% CI:1.442-5.920, p-value=0.003) และตัวแปรทั้ง 5 ตัวแปร ร่วมกันมีผลต่อการใช้บุหรี่บุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ของนักศึกษาอาชีวศึกษาจังหวัดแห่งหนึ่งในภาคเหนือตอนล่างของประเทศไทยได้ ร้อยละ 51.0 (Pseudo R2 = 0.510)