การสื่อความหมายจิตวิญญาณท้องถิ่นเพื่อการท่องเที่ยวผ่านนิเวศพิพิธภัณฑ์ของประเทศไทย

Abstract

The objectives of the research on the interpretation of sense of place for tourism through eco-museum in Thailand are to 1) study the construction of sense of place through eco-museum in Thailand, 2) study the ways of interpreting sense of place for tourism through eco-museum in Thailand, and 3) present the model of interpretation of sense of place through eco-museum to tourists. The methodology used in this research is qualitative. The data were collected by using in-depth interview with eight people from government organizations and the eco-museum stakeholders, 19 local curators or local people, 18 tourists visiting three eco-museums in Trat, that is, 1) Eco-museum of Yaimom, 2) Eco-museum of Taranae, and 3) Eco-museum of Changtune. The data were also collected by the participatory observation on tourism activities in the three eco-museums for three months, February to April. The data were analyzed by using content analysis.

The results of the study were found as follows. The construction of sense of place has been rooted from the following main elements; 1) cultural resources, 2) landscape, and accumulation and inheritance. On the ways of interpreting sense of place for tourism through the three eco-museums in Thailand, they have been done by personal media, activities, offline media, and online media. These senses of place interpretation forms have resulted in tourism experiences leading of the first level is understanding, the second level is appreciation, and awareness is Highest level among the tourists. The results can be applied in developing local tourism interpretation or other forms of tourism. The effective interpretation certainly leads to tourism flavors and experiences with quality.

การวิจัยเรื่อง การสื่อความหมายจิตวิญญาณท้องถิ่นเพื่อการท่องเที่ยวผ่านนิเวศพิพิธภัณฑ์ของประเทศไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการประกอบสร้างจิตวิญญาณท้องถิ่นผ่านนิเวศพิพิธภัณฑ์ของประเทศไทย 2) ศึกษาวิธีการสื่อความหมายจิตวิญญาณท้องถิ่นเพื่อการท่องเที่ยวผ่านนิเวศพิพิธภัณฑ์ของประเทศไทย และ 3) เสนอรูปแบบการสื่อความหมายจิตวิญญาณท้องถิ่นผ่านนิเวศพิพิธภัณฑ์ให้แก่นักท่องเที่ยว การวิจัยนี้ ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์เชิงลึก หน่วยงานภาครัฐและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียภายนอก จำนวน 8 คน ภัณฑารักษ์ชุมชนหรือคนในท้องถิ่น จำนวน 19 คน นักท่องเที่ยวในนิเวศพิพิธภัณฑ์ จำนวน 18 คน ที่เดินทางท่องเที่ยวนิเวศพิพิธภัณฑ์ 3 แห่ง ในจังหวัดตราด คือ 1) นิเวศพิพิธภัณฑ์บ้านยายม่อม 2) นิเวศพิพิธภัณฑ์บ้านท่าระแนะ 3) นิเวศพิพิธภัณฑ์บ้านช้างทูน และใช้การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วมกิจกรรมการท่องเที่ยวในนิเวศพิพิธภัณฑ์ทั้งสามแห่งดังกล่าว ใช้เวลาเก็บรวบรวมข้อมูล 3 เดือน ระหว่าง เดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายน การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการศึกษา พบว่า การประกอบสร้างจิตวิญญาณท้องถิ่นชุมชน เกิดจากองค์ประกอบที่สำคัญคือ 1) ทรัพยากรทางวัฒนธรรม 2) ภูมิทัศน์ และ3) การสั่งสมและการสืบทอด ในส่วนของวิธีการสื่อความหมายจิตวิญญาณท้องถิ่นเพื่อการท่องเที่ยวผ่านนิเวศพิพิธภัณฑ์ของประเทศไทยทั้ง 3 แห่ง ใช้วิธีการการสื่อความหมายผ่านบุคคล กิจกรรม สื่อออฟไลน์ และสื่อออนไลน์ และรูปแบบการสื่อความหมายจิตวิญญาณท้องถิ่นที่ส่งผลต่อประสบการณ์ที่นักท่องเที่ยวได้รับ ประกอบด้วย ในระดับขั้นแรก คือ ความเข้าใจ (Understanding) ในระดับที่สอง คือ ความซาบซึ้งใจ (Appreciation) และระดับขั้นสูงสูด ก็คือ การพัฒนาจิตสำนึก (Awareness) ของนักท่องเที่ยว ผลการศึกษาสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาการสื่อความหมายทางการท่องเที่ยวในชุมชนหรือรูปแบบการท่องเที่ยวอื่น ๆ การสื่อความหมายที่มีประสิทธิภาพจะนำไปสู่การสร้างอรรถรสและประสบการณ์การท่องเที่ยวที่มีคุณภาพ