การส่งเสริมการท่องเที่ยวสำหรับนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging ด้วยแนวคิดการรับรู้จิตวิญญาณถิ่นที่ไม่รู้จักในประเทศไทย

Abstract

This research aims to study the novelty and the Sense of Terra Incognita tourism experience of Thai and international active aging groups, and to propose a policy guideline for developing and promoting this tourism segment. The qualitative research methodology were applied in this study. The respondents of thirty Thai and international Active aging tourists were recruited by the pre-screen questionnaire designed in accordance to literature review. The data were collected through the in-depth interviews, analyzed by content analysis approach, and composed into a research report. The findings revealed that the perceived novelty of Active aging tourists are their excitement, amazement, and experiences from experience new things they have never seen before. These feelings are resulted from confronting physical challenges, seeing local community way of life, and meeting new groups of people, learning of cultures and fulfilling individual’s belief.

Active aging tourists prefer novelty during travels. Even though they do not prefer novelty in ultimate level, they do not prefer unfamiliarity. They are interested in seeking novelty from experiences new environments and learning for local people, but still emphasizing safety and convenience of their trips. In addition, it is found that the perception of novelty occurred in the visited and non-visited site. This perception originated the 4 forms of motivation by Thai Active Aging tourists, namely 1) tourism attractions and service motivation, 2) collecting places motivation, 3) learning motivation, and 4) prestige motivation. International active aging tourists are motivated by 2 forms of motivation, namely 1) learning motivation, and 2) relationship motivation. Moreover, traveling to unseen places creates Sense of terra incognita in three themes; 1) Sense of Challenges, 2) Sense of Excitement, and 3) Sense of Amazement. Interestingly, it is found that novelty are also experienced from repeat visits, according to most of Thai Active aging tourists noted about the reproduction of their memories. Furthermore, the novelty of this tourist group are derived from five components; 1) novelty from soft adventure activities , 2) novelty from relationship and friendship, 3) novelty from culture learning, 4) novelty from be in nature, and 5) novelty from tourism service experiences. However, the novelty from the tourism service experience. was not found among the international Active aging tourists. Finally, the research findings leads to a policy proposal to promote tourism services and activities as well as to develop facilities and safety that properly serve the Active aging group of tourists in Thailand.

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความแปลกใหม่และจิตวิญญาณของถิ่นที่ไม่รู้จัก ในประสบการณ์ท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging และเพื่อนำเสนอเป็นแนวนโยบายพัฒนาและส่งเสริมการท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ โดยวิธีวิจัยใช้วิธีเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกกับนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging ชาวไทยและชาวต่างชาติ จำนวน 30 คน ที่ผ่านการทำแบบสอบถามคัดกรองกลุ่มเป้าหมายตามที่ออกแบบให้สอดคล้องกับวรรณกรรม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content analysis) และเรียบเรียงเป็นรายงานผลการวิจัย จากการศึกษาพบว่า การรับรู้ความแปลกใหม่ของนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging คือ การได้มีความรู้สึกตื่นเต้น ตื่นตา ตื่นใจ ประสบการณ์จากการได้ชมหรือพบเห็นในสิ่งที่ไม่เคยเจอมาก่อน เป็นความรู้สึกที่ได้จากการเผชิญความท้าทายในเชิงกายภาพ รวมถึงการได้เห็นวิถีชีวิตชุมชนในแต่ละท้องถิ่นและการได้พบเจอกับผู้คนกลุ่มใหม่ เป็นประสบการณ์ที่เกิดจากการเรียนรู้วัฒนธรรม เติมเต็ม ความเชื่อส่วนบุคคล นักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging มีความต้องการประสบการณ์ความแปลกใหม่จากการเดินทางท่องเที่ยวแม้ว่ายังไม่ไปสู่ระดับขั้นสุด แต่ไม่ต้องการในสิ่งที่คุ้นเคย นักท่องเที่ยวมีความสนใจ ต้องการแสวงหาประสบการณ์ใหม่จากการสัมผัสกับสภาพแวดล้อมและการเรียนรู้จากคนท้องถิ่น แต่ยังให้ความสำคัญกับความปลอดภัยและความสะดวกสบายระหว่างเดินทางด้วย

นอกจากนี้ ยังพบอีกว่า การรับรู้ความแปลกใหม่ ยังเกิดขึ้นในถิ่นที่ไม่เคยไปเยือนและเคยไปเยือนมาก่อนเกิด เป็นแรงจูงใจในการแสวงหาความแปลกใหม่ของนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging ชาวไทย 4 รูปแบบ ได้แก่ 1) แรงจูงใจดึงดูดของสถานที่ท่องเที่ยวและบริการการท่องเที่ยว 2) แรงจูงใจในการสะสมสถานที่ 3) แรงจูงใจในด้านการเรียนรู้ และ 4) แรงจูงใจด้านเกียรติภูมิ สำหรับนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging ชาวต่างชาติ เกิดเป็นแรงจูงใจ 2 รูปแบบ ได้แก่ 1) แรงจูงใจด้านการเรียนรู้ และ 2) แรงจูงใจด้านการสร้างความสัมพันธ์ และยังพบว่าการเดินทางไปยังถิ่นที่ไม่เคยไปมาก่อน ได้ส่งผลให้เกิดความแปลกใหม่จากการรับรู้สำนึกต่อถิ่นที่ยังไม่เคยไปมาก่อน (Sense of terra incognita) ใน 3 ธีม ได้แก่ จิตวิญญาณแห่งความท้าทาย (Challenge) จิตวิญญาณแห่งความตื่นเต้น (Exciting) และจิตวิญญาณแห่งความประหลาดใจ (Amazed) และพบประเด็นใหม่เพิ่มขึ้นมาว่าความแปลกใหม่ยังเกิดขึ้นในประสบการณ์การเดินทางไปยังสถานที่ที่เคยไปมาก่อนแล้ว (Repeat visit) โดยนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging ส่วนใหญ่เป็นชาวไทย กล่าวถึง ความต้องการผลิตซ้ำความทรงจำใหม่ (Reproduction) นอกจากนี้ พบว่า ความแปลกใหม่ของนักท่องเที่ยวสุงอายุกลุ่มนี้ มีพื้นฐานอยู่บนองค์ประกอบ 5 ประการ ได้แก่ 1) ความแปลกใหม่จากกิจกรรมกึ่งผจญภัย (Soft adventure) 2) ความแปลกใหม่จากความสัมพันธ์และมิตรภาพ (Relationship) 3) ความแปลกใหม่จากการเรียนรู้ทางวัฒนธรรม (Culture) 4) ความแปลกใหม่จากการได้อยู่ในธรรมชาติ (Be in Nature) และ 5) ความแปลกใหม่จากประสบการณ์บริการด้านการท่องเที่ยว (Tourism service experience) แต่อย่างไรก็ตามความแปลกใหม่ในประสบการณ์บริการด้านการท่องเที่ยว (Tourism service experience) เป็นองค์ประกอบเดียวที่ไม่พบในนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging ชาวต่างชาติ

จากผลการวิจัยจึงนำไปสู่การเสนอแนวนโยบายในการส่งเสริมกิจกรรมและบริการทางการท่องเที่ยวสำหรับนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging และแนวนโยบายในการส่งเสริมและพัฒนาสิ่งอำนวยความสะดวกและความปลอดภัยสำหรับนักท่องเที่ยวสูงอายุกลุ่ม Active Aging ในประเทศไทย