อัตราการขึ้นของฟันกรามน้อยภายหลังการถอนฟันกรามน้ำนมที่มีการสูญสลายรากฟันจากพยาธิสภาพ

Abstract

The premature loss of primary molars in children is often caused by chronic pulpal infection from dental caries involved in the pulp, resulting in extensive root resorption and bone destruction. The erupting premolars underneath their infected predecessor were erupting without bone coverage or bone crypt, unlike normal tooth shedding. Such premolars may erupt earlier than those in the physiologic stage. This study aimed to compare the eruption rate of premolars following the extraction of their pathologic root resorption predecessors and those that erupted following physiologic root resorption predecessors, as well as identify the association factors. A prospective clinical split-mouth study of 17 pairs of premolar tooth buds from six to eight-year-old Thai children who attended a pediatric dental clinic in the dental hospital. The patients must have at least one infected primary molar indicated for extraction (pathological group) with the non-pulpal-infected antimere tooth (physiological group). Patients were taken the bitewing and panoramic radiograph before the tooth extraction and only the bitewing radiograph at the recall visit of six to twelve months. The eruption rates of premolar tooth buds were calculated from the radiographs. The associating factors including the patient’s gender, age, arch type, premolar type, bone crypt, alveolar bone coverage and tooth developmental stage of Dimirjian were also collected. The results showed that the eruption rate of premolars in the pathological group (0.54 mm/month) was significantly faster than the physiological group (0.15 mm/month) (p=0.002). The gender, bone crypt and alveolar bone coverage were significantly associated with the eruption rates of premolars in the pathological group (p

การสูญเสียฟันกรามน้ำนมในเด็กก่อนกำหนดมักมีสาเหตุจากฟันผุทะลุเนื้อเยื่อในเรื้อรัง ซึ่งนำมาสู่การสูญสลายรากฟันและกระดูก เกิดการทำลายกระดูกล้อมหน่อฟัน และกระดูกเบ้าฟันปกคลุมหน่อฟันกรามน้อยใต้ต่อฟันกรามน้ำนม ส่งผลให้ฟันกรามน้อยเคลื่อนขึ้นสู่ช่องปากเร็วกว่าฟันกรามน้อยที่ขึ้นต่อจากฟันกรามน้ำนมที่มีการละลายของรากฟันตามธรรมชาติได้ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบอัตราการขึ้นระหว่างฟันกรามน้อยภายหลังการถอนฟันกรามน้ำนมที่มีการสลายรากฟันจากพยาธิสภาพ (กลุ่มพยาธิสภาพฯ ) และฟันกรามน้อยที่ขึ้นใต้ต่อฟันกรามน้ำนมที่มีการละลายรากฟันตามธรรมชาติ (กลุ่มธรรมชาติฯ) ตลอดจนค้นหาปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการขึ้นของฟันกรามน้อยในกลุ่มพยาธิสภาพฯ การศึกษานี้เป็นการศึกษาแบบไปข้างหน้า (prospective study) และเป็นแบบแบ่งส่วนช่องปาก (split-mouth) มีกลุ่มตัวอย่างเป็นฟันกรามน้อยจำนวน 17 คู่จากเด็กอายุ 6-8 ปี ที่เข้ามารับการรักษาที่โรงพยาบาลทันตกรรมของมหาวิทยาลัย โดยผู้ป่วยเด็กต้องมีฟันกรามน้ำนมที่มีข้อบ่งชี้ในการถอนฟันอย่างน้อย 1 ซี่ในช่องปาก ร่วมกับมีฟันซี่เดียวกันในฝั่งตรงข้ามบนขากรรไกรเดียวกันที่ไม่มีพยาธิสภาพถึงเนื้อเยื่อใน ผู้ป่วยจะได้รับการถ่ายภาพรังสีกัดปีกและภาพรังสีปริทัศน์ที่ระยะพื้นฐานก่อนที่จะถอนฟันกรามน้ำนม และได้รับการถ่ายภาพรังสีกัดปีกอีกครั้งที่ระยะติดตาม 6-12 เดือน อัตราการขึ้นของฟันกรามน้ำนมจะคำนวณจากภาพรังสี และมีการเก็บข้อมูลปัจจัยที่อาจมีผลต่ออัตราการขึ้นของฟันกรามน้อย ได้แก่ เพศ อายุ ประเภทของขากรรไกร ประเภทของฟันกรามน้อย กระดูกล้อมหน่อฟัน กระดูกเบ้าฟันที่ปกคลุม และระดับการเจริญของฟันกรามน้อยตามการจัดจำแนกของดีเมอร์เจียนฯร่วมด้วย ผลการศึกษาพบว่าฟันกรามน้อยใต้ต่อฟันกรามน้ำนมที่มีการสูญสลายรากฟันจากพยาธิสภาพมีอัตราการขึ้นเร็วกว่าฟันกรามน้อยที่ขึ้นต่อจากฟันกรามน้ำนมที่มีการละลายรากฟันตามธรรมชาติอย่างมีนัยสำคัญ (p=0.002) (อัตราเร็ว 0.54 และ 0.15 มิลลิเมตรต่อเดือนตามลำดับ) เพศ กระดูกล้อมหน่อฟัน และกระดูกเบ้าฟันที่ปกคลุม เป็นปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการขึ้นของฟันกรามน้อยในกลุ่มพยาธิสภาพฯ อย่างมีนัยสำคัญ (p