ระดับกิจกรรมทางกายและปัจจัยที่สัมพันธ์กับระดับกิจกรรมทางกายในผู้สูงอายุที่อาศัยในชุมชนเขตสุขภาพที่ 2

Abstract

Sufficient physical activity (PA) can reduce risk of non-communicating diseases in older adults. However, there are several factors involved in individual PA. Nowadays, evidence of PA in Thai older adults is less, and previous research did not include all of factors. The purposes of this study were to assess PA levels, to investigate correlation between PA and factors related to PA, and to find PA predicted factors among the community-dwelling elderly in the second regional health. Four hundred and one elderly which aged 60 years and over in Phitsanulok, Sukhothai, and Uttaradit provinces were recruited to take part in this study. Participants were evaluated PA level by using Thai version of Global Physical Activity Questionnaire version 2, and interviewed 5 factors related PA, including sociodemographic, physical health, mental health, environmental, and social factors. Correlation analysis was performed by using Chi-squared or Spearman's correlation. Then binary logistic regression was used to predict the PA level. Results revealed that 78.8% of participants met recommend PA, and total time in sedentary behavior was 180 minutes/day. Factors that showed a significant association with PA level were age, marital status, work, income, alcohol drinking, exercise, hand grip strength, fear of falling, depression, cognition, number of house storeys, exercise place in living area, family role, social role, and social participation. Moreover, only 5 factors, such as age, work, exercise, number of house storeys and family role, could predict the PA level. In conclusion, most of elderly had enough PA, and all groups of factors related PA level.

กิจกรรมทางกายที่เพียงพอสามารถลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังต่าง ๆ ในผู้สูงอายุได้ อย่างไรก็ตามระดับกิจกรรมทางกายที่แตกต่างกันในแต่ละบุคคลนั้นล้วนมีหลายปัจจัยเข้ามาเกี่ยวข้อง ปัจจุบันการศึกษาเกี่ยวกับกิจกรรมทางกายในผู้สูงอายุไทยยังมีไม่มาก และไม่ครอบคลุมปัจจัยในทุก ๆ ด้าน การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินระดับกิจกรรมทางกาย ศึกษาปัจจัยที่สัมพันธ์กับระดับกิจกรรมทางกาย และศึกษาปัจจัยทำนายการมีกิจกรรมทางกายที่เพียงพอในผู้สูงอายุในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 2 ผู้เข้าร่วมการศึกษาคือ ผู้ที่มีอายุ 60 ปี ขึ้นไป จำนวน 401 คน ในจังหวัดพิษณุโลก สุโขทัย และอุตรดิตถ์ ผู้สูงอายุถูกประเมินระดับกิจกรรมทางกายโดยใช้แบบสอบถามกิจกรรมทางกายระดับโลก (GPAQ version 2) ฉบับภาษาไทย และถูกสัมภาษณ์ถึงปัจจัยด้านลักษณะพื้นฐานประชากร สุขภาพร่างกาย สุขภาพจิตใจ สิ่งแวดล้อม และสังคม วิเคราะห์ความสัมพันธ์ดังกล่าวกับระดับกิจกรรมทางกายโดยใช้ สถิติไคสแควร์ หรือสหสัมพันธ์สเปียร์แมน และศึกษาปัจจัยทำนายระดับกิจกรรมทางกายโดยการวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติกทวิ ผลการศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุมีระดับกิจกรรมทางกาย ≥600 MET minutes ร้อยละ 78.8 และมีเวลาที่ใช้ในพฤติกรรมเนือยนิ่ง 180 นาทีต่อวัน ปัจจัยที่สัมพันธ์กับระดับกิจกรรมทางกายอย่างมีนัยสำคัญ คือ อายุ สถานภาพสมรส การทำงาน รายได้ การดื่มสุรา การออกกำลังกาย แรงบีบมือ ความกลัวการหกล้ม ความซึมเศร้า พุทธิปัญญา จำนวนชั้นของบ้าน การมีสถานที่ออกกำลังกายในชุมชน บทบาทในครอบครัว บทบาทในสังคม และการมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางสังคม และมีเพียง 5 ปัจจัยที่สามารถทำนายระดับกิจกรรมทางกาย ได้แก่ อายุ การทำงาน การออกกำลังกาย ลักษณะของบ้าน และบทบาทในครอบครัว สรุปได้ว่าผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีระดับกิจกรรมทางกายที่เพียงพอตามคำแนะนำ และปัจจัยทั้ง 5 ด้าน มีความสัมพันธ์กับระดับกิจกรรมทางกายในผู้สูงอายุ